Lopen en tropen in de Rodopen
Een hete wandelweek in Bulgarije
Een jaar geleden maakte ik mijn toeristische debuut op de Balkan. Dat beviel in menig opzicht zo goed dat mijn keuze dit jaar opnieuw viel op onderhavig schiereiland met de roerige geschiedenis. Met M. boekte ik een wandelweek in de Rodopen, een bergketen in het zuidwesten van Bulgarije, niet ver van de grens met Griekenland.
Dag 0: Alverna – Amsterdam
Vrijdag 8 augustus 2014
Om te voorkomen dat we total loss zijn voordat we überhaupt een meter hebben gewandeld, hebben M. en ik een kamer gereserveerd in het Ibis-hotel op Schiphol. Nou ja, hét Ibis-hotel... Er blijken er twee te zijn: het onze en een budgetversie. In ruil voor de meerprijs beschikken wij over een terras met uitzicht op een fontein, een futuristisch verlichte roltrap, een uiteindelijk geslaagde zoekactie naar onze boeking en een formeel geklede gerant die onze lege flesjes duur bier in ontvangst neemt. De volgepakte shuttlebusjes rijden af en aan en ontnemen ons het reeds gememoreerde uitzicht op de fontein. Als er geen shuttlebusjes zijn, wordt deze rol waargenomen door de dichte motregengordijnen. De herfst is alvast begonnen in Nederland, teneinde het contrast met de verzengende Bulgaarse hitte maximaal te doen uitkomen.
Dag 1: Amsterdam – Sofia – Yagodina
Zaterdag 9 augustus 2014
Op het vliegveld van Sofia maken we kennis met de rest van de groep en de enige flappentap die we de komende week tegen zullen komen. De twee afgelegen bergdorpjes waar we zullen vertoeven moeten, zo zal de ervaring ons gaan leren, uitpuilen van de al dan niet illegale vuurwerkwalhalla's en verkooppunten van schiettuig te kust en te keur, maar geldautomaten schitteren door afwezigheid. Drankjes en een verdwaald diner daargelaten is dit een all-inclusivevakantie; uitgaande van de prijs van een bak luchthavenpleur schatten we de te lijden financiële schade in, nemen voor de zekerheid nog een ruime marge mee in de berekening en pinnen aldus een bedrag waarvan zal blijken dat een kwart ervan ook kostendekkend was geweest. Het Bulgaarse GWK is op het moment van schrijven nog niet bijgekomen van het lachen.
Het is warm, maar je wordt nog niet volkomen mesjogge verklaard als je het woord aangenaam associeert met onderhavige thermische omstandigheden. Hoe we de verwachte bokkensprongen van het kwik moeten combineren met wandelen is van later zorg.
We stappen over op een luxe shuttlebusje en via de Zuidas van Sofia, die besprenkeld is met toefjes poor man's Bijlmer, verlaten we de bewoonde wereld. Het landschap is dor, vlak en saai, maar in de verte zien we de bergen al liggen. We verruilen de snelweg voor kasseienstroken, rijden de bergen in en rijgen de stuwmeren als een ketting aan elkaar. Openingen in het bos bieden doorkijkjes op ruige karstwanden. Na het Maaskantje van Bulgarije (hangouderen galore) leidt een weggetje door een smalle, diepe kloof naar Yagodina, waar we de komende vier nachten zullen verblijven in een familiepension. Tegenover ons onderkomen staat een moskee, maar de muezzin heeft zijn heil gelukkig elders gezocht.
We schuiven aan voor de avondmaaltijd; de keuken van de Rodopen maakt louter gebruik van streekproducten en is eenvoudig, maar zeer smakelijk. De šopskasalade, die ik al ken uit Macedonië, is ook weer van de partij.
Er is een huwelijksfeest gaande in het dorp en rond een uur of tien wordt er vuurwerk afgestoken.
Het is warm, maar je wordt nog niet volkomen mesjogge verklaard als je het woord aangenaam associeert met onderhavige thermische omstandigheden. Hoe we de verwachte bokkensprongen van het kwik moeten combineren met wandelen is van later zorg.
We stappen over op een luxe shuttlebusje en via de Zuidas van Sofia, die besprenkeld is met toefjes poor man's Bijlmer, verlaten we de bewoonde wereld. Het landschap is dor, vlak en saai, maar in de verte zien we de bergen al liggen. We verruilen de snelweg voor kasseienstroken, rijden de bergen in en rijgen de stuwmeren als een ketting aan elkaar. Openingen in het bos bieden doorkijkjes op ruige karstwanden. Na het Maaskantje van Bulgarije (hangouderen galore) leidt een weggetje door een smalle, diepe kloof naar Yagodina, waar we de komende vier nachten zullen verblijven in een familiepension. Tegenover ons onderkomen staat een moskee, maar de muezzin heeft zijn heil gelukkig elders gezocht.
We schuiven aan voor de avondmaaltijd; de keuken van de Rodopen maakt louter gebruik van streekproducten en is eenvoudig, maar zeer smakelijk. De šopskasalade, die ik al ken uit Macedonië, is ook weer van de partij.
Er is een huwelijksfeest gaande in het dorp en rond een uur of tien wordt er vuurwerk afgestoken.
Dag 2: Yagodina
Zondag 10 augustus 2014
Van het ontbijt wordt alhier geen half werk gemaakt: geen lightcrackertje met kaas, maar pannenkoeken krijgen we te verstouwen, of polentaschijven, of "Rodopendonuts", of deegplaten met rijst. Voor wie de elasticiteit van de maagwand maximaal op de proef wil stellen is er nog dikke yoghurt met huisgemaakte jam.
Vandaag maken we een wandeling van ongeveer zeven uur vanuit het pension. De vrouw des huizes adviseert ons regenkleding mee te nemen, maar het is stralend weer. Vanuit het dorp begint meteen een lange klim door weides en verkoelend dennenbos. Vlak na het zadel, waar we ons lunchpakket verorberen, hebben we mooi zicht op een grillige rotskam. Open stukken volgen, met veel bloemen en vlinders, waarna we weer door het bos afdalen totdat we boven het dorpje Trigrad uitkomen. We laten het spekken van de plaatselijke horecakas over aan anderen en volgen een toeristische ecoroute terug naar Yagodina met fraaie uitzichten op karstbergen, grotten en kloven.
Na een verdiende douchepartij rusten we een paar uur uit op bed, terwijl buiten een paar flinke regenbuien vallen. 's Avonds een stoofpotje en rakija toe, het lokale alcoholische brouwsel.
Vandaag maken we een wandeling van ongeveer zeven uur vanuit het pension. De vrouw des huizes adviseert ons regenkleding mee te nemen, maar het is stralend weer. Vanuit het dorp begint meteen een lange klim door weides en verkoelend dennenbos. Vlak na het zadel, waar we ons lunchpakket verorberen, hebben we mooi zicht op een grillige rotskam. Open stukken volgen, met veel bloemen en vlinders, waarna we weer door het bos afdalen totdat we boven het dorpje Trigrad uitkomen. We laten het spekken van de plaatselijke horecakas over aan anderen en volgen een toeristische ecoroute terug naar Yagodina met fraaie uitzichten op karstbergen, grotten en kloven.
Na een verdiende douchepartij rusten we een paar uur uit op bed, terwijl buiten een paar flinke regenbuien vallen. 's Avonds een stoofpotje en rakija toe, het lokale alcoholische brouwsel.
Dag 3: Yagodina
Maandag 11 augustus 2014
In een Bulgaars halfuurtje worden we getransfereerd naar de ingang van het rivierdal van de Chairska Reka. Het busje wordt bezwangerd door zowel de mierzoete klanken van Julio Iglesias als de onmiskenbare geur van uitlaatgassen. Onze chauffeur laat het eerste euvel het euvel, het tweede wordt aanvankelijk provisorisch "verholpen" door de airco eens duchtig op te poken. Even verderop vergewist hij zich desgevraagd toch maar van het feit dat de achterklep niet goed dicht zit en handelt hij daar ook naar.
We volgen het riviertje ruim anderhalf uur stroomopwaarts door een aantrekkelijk, rotsig dal. De stijgingspercentages doen een sprongetje richting de dubbele cijfers als we door een naaldbos klimmen naar een uitgestrekte, golvende weide, waar we picknicken en rusten. Boven ons pakken donkere wolken zich samen en even later begint het te rommelen. Terwijl we de weide oversteken en het bos in lopen wordt het onweer steeds dreigender: de bliksemflitsen en krakende, galmende donders komen almaar dichterbij. Uiteindelijk wil het noodweer niet echt losbarsten. Vlak voor het dorpje Trigrad, waar het busje ons opwacht, begint het wat te spetteren.
We worden naar de smalle, diepe Trigradkloof gebracht, alwaar we de grot Devil's Throat aandoen. Het verhaal gaat dat de Thracische singer-songwriter avant la lettre Orpheus hier zijn snoesje Eurydice, die was bezweken door een adderbeet, bevrijdde uit de handen van Hades, de god van de onderwereld. Zo gauw Orpheus aan zijn lier begon te plukken en het op een zingen zette, at iedereen uit zijn hand. Zo bezien was hij de Julio Iglesias van zijn tijd. Los van deze mythische liefdesgeschiedenis herbergt de grot een mooie ondergrondse waterval, en 288 door slijk en vleermuizenpoep glibberig geworden traptreden naar de uitgang.
In het pension worden onze inspanningen beloond met een diner waarin gegrilde forel de hoofdrol opeist.
We volgen het riviertje ruim anderhalf uur stroomopwaarts door een aantrekkelijk, rotsig dal. De stijgingspercentages doen een sprongetje richting de dubbele cijfers als we door een naaldbos klimmen naar een uitgestrekte, golvende weide, waar we picknicken en rusten. Boven ons pakken donkere wolken zich samen en even later begint het te rommelen. Terwijl we de weide oversteken en het bos in lopen wordt het onweer steeds dreigender: de bliksemflitsen en krakende, galmende donders komen almaar dichterbij. Uiteindelijk wil het noodweer niet echt losbarsten. Vlak voor het dorpje Trigrad, waar het busje ons opwacht, begint het wat te spetteren.
We worden naar de smalle, diepe Trigradkloof gebracht, alwaar we de grot Devil's Throat aandoen. Het verhaal gaat dat de Thracische singer-songwriter avant la lettre Orpheus hier zijn snoesje Eurydice, die was bezweken door een adderbeet, bevrijdde uit de handen van Hades, de god van de onderwereld. Zo gauw Orpheus aan zijn lier begon te plukken en het op een zingen zette, at iedereen uit zijn hand. Zo bezien was hij de Julio Iglesias van zijn tijd. Los van deze mythische liefdesgeschiedenis herbergt de grot een mooie ondergrondse waterval, en 288 door slijk en vleermuizenpoep glibberig geworden traptreden naar de uitgang.
In het pension worden onze inspanningen beloond met een diner waarin gegrilde forel de hoofdrol opeist.
Dag 4: Yagodina
Dinsdag 12 augustus 2014
Het is al vroeg warm en de tocht van vandaag biedt veel, maar geen beschutting. Dat ik op de eerste wandeldag mijn fles zonnebrandcrème ben kwijtgeraakt is dan ook een klein persoonlijk drama.
We verlaten het dorp via de hoofdstraat en meteen begint de klim naar de top van de Sveti Iliya, de bergkam waar we al onderlangs zijn gelopen. De eerste kilometers zijn nog behept met een sociaal stijgingspercentage. We zien Yagodina langzaam in de diepte verdwijnen, passeren een kleine begraafplaats en komen uit op een alpenweitje, waar we onze dorst lessen en de waterflessen kunnen bijvullen. Het laatste stuk tot de top is bruter van aard, maar er volgt een verdiende beloning in de vorm van een indrukwekkend 360 graden-panorama over de Rodopen. Voor degenen met stalen zenuwen die wel een blik in de peilloze diepte van de kloof willen werpen is er ook een spectaculair uitzichtplatform aan de rotswand van de Sveti Iliya geniet.
Een eindje onder de top lunchen we en daarna dalen we dwars over golvende weides verder af naar de bewoonde wereld. Hier staat ons busje klaar om ons naar de Yagodinagrot te brengen. Uit de luidsprekers klinkt panfluit- en doedelzakmuziek. De weldadige koelte wordt geaccentueerd door een kerstboom die in de eerste hal is opgesteld. Los van deze minder natuurlijke elementen is het een prachtige grot met veel afwisseling.
Het is onze laatste dag in Yagodina en dus schijnt er een folkloristische avond op het menu te moeten staan. De lokale Dolly Dots worden opgetrommeld ter vertolking van liederen uit de streek en het leeuwendeel van de groep wordt ontboden in het postkantoortje naast het pension om zich in Rodoopse klederdracht te hijsen. Na wat dansjes en de nodige toegiften van de Dolly Dots zoeken M. en ik de relatieve rust van onze slaapkamer op. Relatief, want het feest gaat tot in de kleine uurtjes door met sloten rakija, zang, dans en schoten in de lucht.
We verlaten het dorp via de hoofdstraat en meteen begint de klim naar de top van de Sveti Iliya, de bergkam waar we al onderlangs zijn gelopen. De eerste kilometers zijn nog behept met een sociaal stijgingspercentage. We zien Yagodina langzaam in de diepte verdwijnen, passeren een kleine begraafplaats en komen uit op een alpenweitje, waar we onze dorst lessen en de waterflessen kunnen bijvullen. Het laatste stuk tot de top is bruter van aard, maar er volgt een verdiende beloning in de vorm van een indrukwekkend 360 graden-panorama over de Rodopen. Voor degenen met stalen zenuwen die wel een blik in de peilloze diepte van de kloof willen werpen is er ook een spectaculair uitzichtplatform aan de rotswand van de Sveti Iliya geniet.
Een eindje onder de top lunchen we en daarna dalen we dwars over golvende weides verder af naar de bewoonde wereld. Hier staat ons busje klaar om ons naar de Yagodinagrot te brengen. Uit de luidsprekers klinkt panfluit- en doedelzakmuziek. De weldadige koelte wordt geaccentueerd door een kerstboom die in de eerste hal is opgesteld. Los van deze minder natuurlijke elementen is het een prachtige grot met veel afwisseling.
Het is onze laatste dag in Yagodina en dus schijnt er een folkloristische avond op het menu te moeten staan. De lokale Dolly Dots worden opgetrommeld ter vertolking van liederen uit de streek en het leeuwendeel van de groep wordt ontboden in het postkantoortje naast het pension om zich in Rodoopse klederdracht te hijsen. Na wat dansjes en de nodige toegiften van de Dolly Dots zoeken M. en ik de relatieve rust van onze slaapkamer op. Relatief, want het feest gaat tot in de kleine uurtjes door met sloten rakija, zang, dans en schoten in de lucht.
Dag 5: Yagodina – Lešten
Woensdag 13 augustus 2014
Voor onze transfer naar Lešten maken we nog een lange wandeltocht in de omgeving van Yagodina, dwars door het ruige natuurreservaat Kastrakli. We worden door onze chauffeur afgezet bij een waterreservoir en lopen hier de lommerrijke Buynovokloof in. Het geplaveide pad stijgt heel geleidelijk, diep onder ons ruist het riviertje en we hupsen van schaduwplek naar schaduwplek, want het predikaat aangenaam is inmiddels niet meer van toepassing op deze warmte. Rond het middaguur zijn we door het bos uit de kloof geklommen. Op een schaduwrijk plateau graven we de lunchpakketjes uit onze rugzakken op.
Na de afdaling naar Borino, die grondig wordt verstierd door wegwerkzaamheden, worden we naar Lešten gebracht, een soort lintdorp met gerestaureerde traditionele huisjes, die zijn omgevormd tot ruime, koele en toch knusse onderkomens. Een huisvleermuis en een of meerdere huisschorpioenen zijn in de prijs inbegrepen. Ofschoon ik al eens een week in de Egyptische woestijn heb doorgebracht, is mijn exemplaar mijn debuutschorpioen. In tegenstelling tot de Egyptische schorpioenen zijn de Bulgaarse overigens niet gevaarlijk. Je kunt wel ziek worden van een steek, voldoende reden om het beddengoed te checken en de wandelschoenen uit te schudden alvorens ze aan te trekken.
Het buitenterras van het enige restaurant in Lešten biedt naast wifi, heerlijk eten en vriendelijke bediening een fantastisch uitzicht op de zonsondergang en de omringende bergketens.
Na de afdaling naar Borino, die grondig wordt verstierd door wegwerkzaamheden, worden we naar Lešten gebracht, een soort lintdorp met gerestaureerde traditionele huisjes, die zijn omgevormd tot ruime, koele en toch knusse onderkomens. Een huisvleermuis en een of meerdere huisschorpioenen zijn in de prijs inbegrepen. Ofschoon ik al eens een week in de Egyptische woestijn heb doorgebracht, is mijn exemplaar mijn debuutschorpioen. In tegenstelling tot de Egyptische schorpioenen zijn de Bulgaarse overigens niet gevaarlijk. Je kunt wel ziek worden van een steek, voldoende reden om het beddengoed te checken en de wandelschoenen uit te schudden alvorens ze aan te trekken.
Het buitenterras van het enige restaurant in Lešten biedt naast wifi, heerlijk eten en vriendelijke bediening een fantastisch uitzicht op de zonsondergang en de omringende bergketens.
Dag 6: Lešten
Donderdag 14 augustus 2014
Qua natuurschoon, gastronomie en thermisch spierballenvertoon zijn we tot nu toe hoegenaamd niets tekort gekomen. De kloven zijn diep, het voedsel geeft tot in het holst van de nacht blijk van zijn aanwezigheid en vandaag komt de 35 graden al voor het middaguur in zicht. Het enige waar het naar mijn bescheiden smaak nog aan ontbreekt is een stukje couleur locale: een stoffig, slaperig dorpje met bouwvallige huisjes, zwerfkatten, defecte trekkers, omaatjes in sjofele kledij en huisvrouwen die midden op straat met hun kroost een potje staan te kokkerellen. En laat Skrebatno, waar we wederom na een Bulgaars halfuurtje worden gedropt, nou net zo'n dorpje zijn! Op de Engelse Wikipedia staat gek genoeg dat er van industriële activiteiten in het geheel geen sprake is in Skrebatno; toch wemelt het van de gammele, met bouwplastic overdekte constructies waaronder tabaksbladeren hangen te drogen. Zeg tegen een Cubaan dat het verbouwen van tabak geen industrie is en hij wordt gek.
We kijken wat rond, trekken wat foto's, maken een babbeltje met deze of gene en klimmen dan het dorp uit. Algauw wordt duidelijk dat de god van de beschutting vandaag zijn papadag heeft. De koperen ploert is genadeloos en er is geen wolkje te zien dat voor verkoeling zou kunnen zorgen. We komen aan bij de indrukwekkende Kaninakloof. Aan de overkant zien we Kovachevitsa al liggen, onze tussenstop voor komende middag. Eerst moeten we echter om de kloof heen lopen. Het gaat op en neer over een smal, overwoekerd pad en door de hitte schiet het allemaal niet zo op. Uiteindelijk bereiken we de bodem van de kloof, kruisen het riviertje de Kanina over een onbetrouwbare houten brug en eten ons brood op een "Waalstrandje". Vanaf de lunchplek is het nog een aardige klim naar Kovachevitsa.
Vanaf dit fotogenieke dorp, dat uitpuilt van de objecten in traditionele Rodopenarchitectuur, schijnt volgens de routebeschrijving een schitterend pad te lopen naar Lešten, maar M. en ik geloven het wel. Na een paar frisjes in de plaatselijke kroeg laten we ons met het busje naar onze onderkomens brengen en houden daar een lange siësta tot het diner.
We kijken wat rond, trekken wat foto's, maken een babbeltje met deze of gene en klimmen dan het dorp uit. Algauw wordt duidelijk dat de god van de beschutting vandaag zijn papadag heeft. De koperen ploert is genadeloos en er is geen wolkje te zien dat voor verkoeling zou kunnen zorgen. We komen aan bij de indrukwekkende Kaninakloof. Aan de overkant zien we Kovachevitsa al liggen, onze tussenstop voor komende middag. Eerst moeten we echter om de kloof heen lopen. Het gaat op en neer over een smal, overwoekerd pad en door de hitte schiet het allemaal niet zo op. Uiteindelijk bereiken we de bodem van de kloof, kruisen het riviertje de Kanina over een onbetrouwbare houten brug en eten ons brood op een "Waalstrandje". Vanaf de lunchplek is het nog een aardige klim naar Kovachevitsa.
Vanaf dit fotogenieke dorp, dat uitpuilt van de objecten in traditionele Rodopenarchitectuur, schijnt volgens de routebeschrijving een schitterend pad te lopen naar Lešten, maar M. en ik geloven het wel. Na een paar frisjes in de plaatselijke kroeg laten we ons met het busje naar onze onderkomens brengen en houden daar een lange siësta tot het diner.
Dag 7: Lešten – Rila – Sofia
Vrijdag 15 augustus 2014
We pakken onze spullen en rijden in een paar uur naar het Rilaklooster. Alvorens het klooster zelf te bezoeken maken we een ontspannen wandeling in de omgeving, die langs een grot, kapelletjes en door de open velden voert. Bij de ingang van het complex wordt onze kleding gecontroleerd door een snuiter die een T-shirt met de opdruk "A weekend wasted is never a wasted weekend" draagt.
Na het prachtige klooster uitgekamd te hebben rijden we door naar Sofia en betrekken daar een modern hotel aan de rand van de stad. Vanaf onze kamer zien we in de verte de kathedraal in het centrum liggen. We eten in een aardig restaurant in de buurt en gaan bijtijds naar bed, vermits we op een onchristelijk tijdstip op moeten om de vlucht naar huis te halen.
Na het prachtige klooster uitgekamd te hebben rijden we door naar Sofia en betrekken daar een modern hotel aan de rand van de stad. Vanaf onze kamer zien we in de verte de kathedraal in het centrum liggen. We eten in een aardig restaurant in de buurt en gaan bijtijds naar bed, vermits we op een onchristelijk tijdstip op moeten om de vlucht naar huis te halen.
Dag 8: Sofia – Amsterdam – Alverna
Zaterdag 16 augustus 2014
Weken na thuiskomst vind ik in de duistere krochten van mijn dagrugzak mijn fles zonnebrandcrème terug.
